Vogel van de maand: de bosuil

Net als de ransuil is de bosuil een onregelmatige broedvogel in het Rembrandtpark. Ook deze uil heeft een prachtige schutkleur, zodat hij als hij stilzit helemaal wegvalt in zijn omgeving. Het verenkleed is een mengeling van bruin en crème, met diverse lengtestreepjes. Ook deze uil heeft beide ogen naar voren gericht, zodat hij in het schaarse nachtlicht zich goed op zijn prooi kan richten. Die prooi speurt hij grotendeels op het gehoor op.

Terwijl de ransuil een kop met zg. ‘oor’pluimen heeft, toont deze uil een bolronde kop, met boven de snavel een donkere baan, die helemaal naar achteren loopt.

Door de speciale verenstructuur met veel donzige randen kan ook deze uil vrijwel geluidloos vliegen en zo zijn prooi verrassen.

De bosuil is een standvogel, dus hij blijft het hele jaar in ons land. Al in januari begint het mannetje met de baltsroep. Het is een duidelijk geluid in de stille avond- en nachturen. Hij wordt vaak gebruikt in detective-series, bij griezelige momenten in de nacht. In de vrije natuur roept deze uil alleen in de broedperiode.

Zoals zijn naam al aangeeft, is deze uilensoort echt gebonden aan bomen. Net als de ransuil broedt hij graag in oude ekster- en kraaiennesten, maar ze accepteren ook speciale uilennestkasten.

De uil gaat al broeden voordat het legsel voltallig is, dat betekent dat de jongen niet op dezelfde dag uit het ei kruipen. Als er te weinig voedsel is worden de jongste vogels vaak opgegeten door hun oudere broer of zus. Zo regelt de natuur dat niet alle jongen zullen verhongeren als de ouders niet voldoende voedsel kunnen aanbrengen.

Met de bosuil gaat het in ons land beter dan met de ransuil. Wel toont de populatie schommelingen van jaar tot jaar. Dat heeft meestal een relatie met de hoeveelheid beschikbare muizen, en dat hangt vaak weer samen met de weersomstandigheden, en daardoor het voedsel voor die muizen. Uit ringonderzoek is gebleken dat een bosuil ca. 22 jaar oud kan worden.

Het voedsel van deze uil bestaat uit kleine zoogdieren, kikkers en padden, grote dauwpieren, grote kevers en vogels tot het formaat van een duif. Wat een uil precies op zijn menu heeft staan, kunnen we herleiden uit de uitgespuugde braakballen.

Teun van Dijk

Vogel van de maand: de ransuil

De ransuil is een onregelmatige broedvogel in het Rembrandtpark. Doordat de meeste uilen voornamelijk in de nachtelijke uren actief zijn, vallen zij sowieso al weinig op. In het begin van het jaar worden vooral mensen die hun hond uitlaten vaak op uilen geattendeerd door hun opvallende roep, die doordat het dan rustiger op straat is, toch al verder reikt dan dat overdag het geval zou zijn.

Ondanks zijn verborgen levenswijze is het wellicht interessant om iets meer te weten te komen over deze bijzondere parkvogel. Helaas werkt het verenkleed van deze uil niet mee om aandacht te trekken. Deze uil heeft een prachtige schutkleur, waardoor hij naast een boomstam bijna op een uitstulpende tak lijkt in plaats van op een vogel.

Hoewel uilen doorgaans overdag slapen, verloopt die slaap toch anders dan bij ons mensen.

Ze verzinken niet in zo’n diepe slaap als wij kennen. Uilen reageren zodoende wel op afwijkende geluiden, en doordat ze hun kop bijna 180 graden kunnen draaien, hoeven ze hun zitplaats niet te verlaten om meer van een mogelijk gevaar in de nabijheid te kunnen opmerken. Dus zo heeft een uil ons meestal wel in de gaten, maar wij hem niet.

Uilen hebben  bijzondere veren. Met name in de vleugels, waardoor hun vliegbewegingen nauwelijks geluid voortbrengen, en ze zodoende hun prooi wel aan het geluid in de duisternis kunnen detecteren. Hun oren zijn niet de twee pluimen op de kop, dat zijn gewoon kopversieringen. De oren zitten onder de veren verborgen, vlak achter de ogen.

 Het bijzondere aan uillenogen is dat ze beide recht vooruit kijken, in tegenstelling tot andere vogels, die juist op opzij kijken ingericht zijn.

Ransuilen eten vooral kleine zoogdieren, zoals allerlei soorten muizen, mollen en jonge ratten. Daarnaast eten ze ook een enkele kleine vogel, en grote insecten. Wat uilen precies eten kunnen we herleiden door de zogenaamde braakballen uit te pluizen. Ze eten hun prooien in het geheel op, maar de onverteerbare delen zoals haren, veren, botjes en het pantser van insecten, worden in een braakbal uitgespuugd. Die kun je dan vinden onder de boom waar een uil in slaapt.

Ransuilen gebruiken veelal een oud ekster- of kraaiennest als basis voor hun nest, waaraan ze dan het e.e.a. toevoegen. Gelukkig zijn eksters thans beschermde vogels, want vóór die tijd schoten jagers in het voorjaar nogal eens een schot hagel door een eksternest, ongeacht of daar op dat moment ook echt een ekster (of een ransuil) gebruik van maakte.

Helaas neemt het aantal ransuilen -net als de kleine zangvogels- in ons land de laatste decennia elk jaar verder af. Dat wordt vooral veroorzaakt door de moderne landbouw, waarbij bosschages worden opgeruimd en muizen en insecten worden bestreden, waardoor prooidieren schaars worden.

Teun van Dijk

Vogel van de maand: de slechtvalk

De slechtvalk voelt zich vooral  thuis op hoge bouwsels. Deze roofvogel heeft zich in 1926 voor het eerst als broedvogel in Nederland gevestigd, op het eiland Schiermonnikoog. Hij was wel jaarlijks in ons land te zien, maar dan als wintergast uit Scandinavië. Vervolgens ging hij ook op Rottum broeden.

Vanaf 1973 is het hier een jaarlijkse broedvogel. In 2007 waren er in ons land al 40 paar. Ze nestelden voornamelijk op elektriciteitscentrales, waar ze gebruik maakten van de hoge schoorstenen. In Amsterdam verscheen het eerste nest op de Hemwegcentrale. Inmiddels broeden er in Amsterdam nu ongeveer 6 paar. Daarnaast zijn er ook niet broedende paren aanwezig, zoals op de Mondriaantoren bij het Amstelstation, het Rieker Business Park, en het Science Park in de Watergraafsmeer.

In het Rembrandtpark overwinterden slechtvalken regelmatig op het Ringparkgebouw, waarbij de belettering op de kopgevel hun favoriete plek was. Op zeker moment verscheen er een paar met een jong. Dat jong bleef op het Ringparkgebouw achter toen in het voorjaar zijn ouders weer naar hun broedgebied terugkeerden. Vervolgens kreeg deze vogel een partner, maar door de plannen voor de renovatie van het gebouw kon er geen nestgelegenheid gemaakt worden voor die valken, zoals elders gebeurd is. Daardoor zijn ze de laatste jaren o.a. in de torens van het Rijksmuseum gaan broeden.

De valken vertoeven wel regelmatig op de groene daken van het UWV-gebouw aan de Delflandlaan, en op andere hoge torens in de nabijheid van het Rembrandtpark.

Het favoriete voedsel van de slechtvalk is de stadsduif. Om zo’n duif te grijpen stort de valk zich van grote hoogte uit de lucht op de vogel, die door de klap veelal meteen zijn nek breekt. Daar dankt deze valk ook zijn naam aan. Slechten betekent neerhalen/slopen. Denk aan een gebouw slechten. Ook halsbandparkieten staan op de menukaart van de valk.

Inmiddels hebben zich langs het hele snelwegtracé van de A10, met veel hoge gebouwen, paren slechtvalken gevestigd -met een jachtgebied van 2 à 3 km. Of het inmiddels opgetopte Ringparkgebouw aantrekkingskracht voor die valken heeft, zullen we moeten afwachten, maar de geplande bouw van nog twee bijgebouwen in die hoek van het park, zal in de nabije toekomst voor de valken daar in elk geval teveel verstoring geven om er te gaan broeden.

De slechtvalk heeft een donkergrijze kop, met doorlopende wangstrepen. De borst en buik zijn fijn dwarsgestreept, net als de onderzijde van de vleugels, die bovenop samen met de rugpartij dezelfde kleur vertonen als de kop van de vogel. Slechtvalken hebben spitse vleugels, waarmee ze enorme snelheden kunnen bereiken.

Teun van Dijk

Stem op kunst fietstunnels

De gemeente heeft een enquête voor kunst aan de gevel van de fietstunnels onder de A10 online gezet.

Hiervoor heeft de gemeente een aantal ontwerpen laten maken voor kunst op de muren van de tunnels. U kunt van 4 juli tot en met 15 oktober 2023 op uw favoriete ontwerp stemmen.

Het gaat om de vier fietstunnels die komend vanuit Overtoomse Veld toegang geven naar het Rembrandtpark, zowel bij de Nachtwachtlaan als bij de Staalmeesterslaan.

Hier kunt u uw mening geven: https://www.amsterdam.nl/projecten/rembrandtpark/nieuws/stem-kunst-fietstunnels-rembrandtpark/

Vogel van de maand: de bosrietzanger

De bosrietzanger is zeker geen bosbewoner, maar wel een rietbewoner, als daarin wat kleine bomen of struiken staan. Hij zingt het liefst vanuit zo’n boompje of struik.

Qua uiterlijk lijkt hij als twee druppels water op de kleinere karekiet, die ik vorige maand besprak. Hij mist echter de lichte ring om het oog.

De zang van de bosrietzanger klinkt totaal anders dan die van de kleine karekiet. Hij zingt eigenlijk een eigen mix van zang van allerlei vogels, die hij in zijn leven heeft horen zingen. De zang is een soort aaneengeregen mengeling van diverse vogelgeluiden; hij is dus vooral een imitator.

Hij arriveert als het grootste deel van de kleine karekieten al lang in ons land is teruggekeerd uit het zuiden, dat is vanaf de tweede week van mei. Hij zingt tot ver in juli, vooral ’s nachts laat hij zich vaak horen. De bosrietzanger leeft niet graag in riet dat in het water staat (terwijl de kleine karekiet dit juist wel aantrekkelijk vindt).

De bosrietzanger overwintert in Oost-Afrika en trekt zodoende het liefst via de oostkant van de Middellandse Zee naar zijn winterverblijf. Omgekeerd herhaalt hij dat in het voorjaar, geen wonder dus dat hij flink later dan de kleine karekiet bij ons terugkeert.

In het Rembrandtpark is de bosrietzanger een schaarse broedvogel, die we in het zuidelijk parkdeel moeten zoeken. Net als de kleine karekiet, gaat het ook de populatie bosrietzangers in ons land voor de wind. Het aantal broedparen is van 1979 tot nu 4 x zo groot geworden!

Teun van Dijk

Herinnering uitnodiging Algemene Ledenvergadering: woensdag 14 juni om 20.00 uur

Beste VVR vriend(in),

Hierbij nodigt het bestuur van de VVR u uit voor de jaarlijkse ledenvergadering.

Datum: woensdag 14 juni 2023
Aanvang: 20.00 uur, zaal open om 19.30 uur (lezen notulen en jaarverslag)
Plaats: Ru Paré community, Chris Lebeaustraat 4, in Amsterdam. Let op, dit is direct naast het August Allebéplein.  Dit voormalige Ru Paré-schoolgebouw kunt u het beste betreden via het schoolplein, waar u een grote buitentrap ziet. Die loopt u op om binnen te komen.

Op de vergadering bespreken we graag de gebruikelijke zaken die de vereniging betreffen, zoals bijvoorbeeld het jaarverslag en het financiële overzicht van 2022, en voorts de actuele onderwerpen, zoals  de ontwikkelingen rondom de Stadsboerderij, het Ringparkgebouw en de broedvogels. Graag horen we op de ALV uw mening.

U kunt zich aanmelden voor de Algemene Ledenvergadering, of vragen stellen, via info@rembrandtpark.org of telefonisch op nummer 020-6141492.

We stellen uw aanmelding via bovenstaande gegevens erg op prijs.
Overigens is de ledenvergadering alleen toegankelijk voor leden.

Agenda
1. Opening, vaststelling van de agenda en mededelingen.

2. Goedkeuring notulen ALV 2022 en bespreking  jaarverslag 2022.

3. Financieel jaarverslag 2022, de begroting 2023, het verslag van de kascontrolecommissie en de samenstelling van de nieuwe kascontrolecommissie.

4. Herverkiezing Teun van Dijk

5. Actuele ontwikkelingen, zoals Ringparkgebouw.

6. Beeldpresentatie ‘het Rembrandtpark in de 21^ste eeuw’.

7. Rondvraag en sluiting.

NB:

De banken zijn bezig met de afronding van het gebruik van acceptgiro’s.  Als u de contributie nog niet betaald heeft voor dit jaar wordt u vriendelijk verzocht zelf een overschrijving te maken naar bankrek. NL24INGB0004842992. t.n.v. Ver. Vrienden Rembrandtpark.

U kunt ook zelf uw bank een machtiging geven om jaarlijks de contributie van € 5,- of meer over te maken naar onze bankrekening, dan heeft u er geen omkijken naar.

Wilt u op de hoogte blijven van actuele zaken m.b.t. het Rembrandtpark en de VVR, meld ons dan uw e-mailadres via info@rembrandtpark.org   U krijgt dan in de toekomst automatisch bericht als er een nieuwsbrief is geplaatst.

Graag tot ziens op woensdag 14 juni!

Met vriendelijke groeten,
het bestuur van Vereniging Vrienden van het Rembrandtpark.
p/a Tutein Noltheniusstr. 3 hs, 1065EZ  Amsterdam
Telefoon: 020-6 14 14 92
E-mail: info@rembrandtpark.org

Uitnodiging Algemene Ledenvergadering: woensdag 14 juni om 20.00 uur

Beste VVR vriend(in),

Hierbij nodigt het bestuur van de VVR u uit voor de jaarlijkse ledenvergadering.

Datum: woensdag 14 juni 2023
Aanvang: 20.00 uur, zaal open om 19.30 uur (lezen notulen en jaarverslag)
Plaats: Ru Paré community, Chris Lebeaustraat 4, in Amsterdam. Let op, dit is direct naast het August Allebéplein.  Dit voormalige Ru Paré-schoolgebouw kunt u het beste betreden via het schoolplein, waar u een grote buitentrap ziet. Die loopt u op om binnen te komen.

Op de vergadering bespreken we graag de gebruikelijke zaken die de vereniging betreffen, zoals bijvoorbeeld het jaarverslag en het financiële overzicht van 2022, en voorts de actuele onderwerpen, zoals  de ontwikkelingen rondom de Stadsboerderij, het Ringparkgebouw en de broedvogels. Graag horen we op de ALV uw mening.

U kunt zich aanmelden voor de Algemene Ledenvergadering, of vragen stellen, via info@rembrandtpark.org of telefonisch op nummer 020-6141492.

We stellen uw aanmelding via bovenstaande gegevens erg op prijs.
Overigens is de ledenvergadering alleen toegankelijk voor leden.

Agenda
1. Opening, vaststelling van de agenda en mededelingen.

2. Goedkeuring notulen ALV 2022 en bespreking  jaarverslag 2022.

3. Financieel jaarverslag 2022, de begroting 2023, het verslag van de kascontrolecommissie en de samenstelling van de nieuwe kascontrolecommissie.

4. Herverkiezing Teun van Dijk

5. Actuele ontwikkelingen, zoals Ringparkgebouw.

6. Beeldpresentatie ‘het Rembrandtpark in de 21^ste eeuw’.

7. Rondvraag en sluiting.

NB:

De banken zijn bezig met de afronding van het gebruik van acceptgiro’s.  Als u de contributie nog niet betaald heeft voor dit jaar wordt u vriendelijk verzocht zelf een overschrijving te maken naar bankrek. NL24INGB0004842992. t.n.v. Ver. Vrienden Rembrandtpark.

U kunt ook zelf uw bank een machtiging geven om jaarlijks de contributie van € 5,- of meer over te maken naar onze bankrekening, dan heeft u er geen omkijken naar.

Wilt u op de hoogte blijven van actuele zaken m.b.t. het Rembrandtpark en de VVR, meld ons dan uw e-mailadres via info@rembrandtpark.org   U krijgt dan in de toekomst automatisch bericht als er een nieuwsbrief is geplaatst.

Graag tot ziens op woensdag 14 juni!

Met vriendelijke groeten,
het bestuur van Vereniging Vrienden van het Rembrandtpark.
p/a Tutein Noltheniusstr. 3 hs, 1065EZ  Amsterdam
Telefoon: 020-6 14 14 92
E-mail: info@rembrandtpark.org

Vogel van de maand: de kleine karekiet

Nu de maand mei is aangebroken, zijn ook de kleine karekieten weer gearriveerd uit het verre zuiden. Ze overwinteren in tropisch Afrika ten zuiden van de Sahara. Een enorme reis, die dit kleine vogeltje van het formaat koolmees, twee keer per jaar maakt.

De vogel is vernoemd naar het geluid dat hij maakt, en dat klinkt als karre-karre-kiet-kiet-kiet. Hij heeft ook nog een direct familielid van iets grotere afmetingen, die grote karekiet heet. Die vogel is in de laatste halve eeuw enorm in aantal afgenomen, en zeker niet in het Rembrandtpark aan te treffen. Met de kleine karekiet daarentegen gaat het sinds de jaren zeventig steeds beter. Tussen 1979 en 1985 werden er zo’n 70 à 110.000 broedparen in ons land geteld. Inmiddels zijn dat 150 à 250.000 duizend broedparen geworden.

De kleine karekiet is aan riet gebonden, dankzij de toename van riet in het park, is dit vogeltje een decennium geleden in het park gaan nestelen. Het aantal broedparen schommelt hier tussen de 1 – 5 broedpaar.

 In hun broedgebieden buiten de stad, moeten de kleine karekieten altijd rekening houden met de koekoek, die graag een ei in een karekietennest legt. Waarna het koekoeksjong als hij eenmaal uit het ei gekropen is, meteen alle andere eieren dan wel jongen uit het nest werkt, zodat alleen hij al het voedsel dat de karekietenouders aanbrengen tot zijn beschikking heeft. Voor die karekieten in het Rembrandtpark speelt dat geen rol, want in het park komt de koekoek niet voor. Kleine karekieten leggen doorgaans vier eieren, die zo’n elf dagen worden bebroed, waarna ze uitkomen. Na bijna twee weken verlaten de jongen het nest, en gaan ze het riet verder verkennen. In het begin worden ze dan nog door de ouders gevoerd.

De kleine karekiet broedt het liefste tussen oud riet, daarom is het belangrijk dat niet al het riet met het aanbreken van de herfst wordt gemaaid, want tussen alleen jong riet gaat de kleine karekiet niet nestelen.

De kleine karekiet is vooral licht bruin, met een nog lichtere buik en een wit keeltje. Ook de poten en de snavel zijn bruin. Rond het oog loopt een lichte ring.

Het voedsel van de kleine karekiet bestaat vooral uit insecten en daarnaast ook kleine slakjes.

Teun van Dijk

Vogel van de maand: de boomklever

De boomklever is directe familie van de eerder besproken boomkruiper. Eigenlijk zouden die namen beter omgeruild kunnen worden, want juist de boomkruiper gaat langs de boomstammen omhoog, alsof hij er tegenaan gekleefd zit. De boomklever gedraagt zich meer als een mees bij het voedsel zoeken. Hij vertoont ook het typisch acrobatische mezengedrag. In tegenstelling tot de boomkruiper kan hij behalve omhoog, ook omlaag langs de boomstammen foerageren. De boomkruiper ondersteunt met zijn staart zijn klimpartij, dat doet een boomklever in het geheel niet.

Het voedsel bestaat uit insecten, noten en zaden. Ze verstoppen ook zaden, zoals ook vlaamse gaaien doen. Die plek kunnen ze ongeveer een maand onthouden. Ze klemmen net als een specht noten soms in spleten om ze zo beter met hun snavel open te kunnen hakken.

De boomklever neemt sinds 1970 in ons land flink toe van 5000 tot 6000 paar toen, naar 34.000 tot 42.000 paar nu. Dit komt o.a. door een natuurlijker bosbeheer en de toename van bos in ons land, en aanplant van meer inheemse boomsoorten.

Het is een vogel met een opvallende zwarte naar achteren doorlopende ooglijn. Hij heeft een oranje buik en keel, zijn wangen zijn wit, de kopkap, rug, vleugels en staart zijn blauw. Hij heeft krachtige tenen met lange nagels, om goed grip op de bomen te hebben. Vooral de lange achterteen is heel opvallend.

De boomklever broedt in boomholtes en in nestkastjes. Holtes met een te grote opening metselen ze met klei gedeeltelijk dicht om zo vijanden (zoals eekhoorns en marters) uit hun nest te weren.

Op de Veluwe hebben boomklevers last van kalkgebrek. Hierdoor leggen ze zwakke eieren die soms tijdens het broeden breken, en jonge vogels krijgen broze botten, die breken vóór ze kunnen uitvliegen. Beukennootjes en zonnebloempitten bevatten kalk, en het aanbieden van verkruimelde kippeneierschalen op de voedertafel biedt de boomklever ook die belangrijke bouwstof.

Boomklevers zijn standvogels (ze blijven het hele jaar in de buurt van hun broedgebied). Ze hebben ongeveer het formaat van een huismus. De laatste jaren verschijnen ze steeds meer in villawijken. In het westen van ons land zijn boomklevers nog schaars, maar in het Rembrandtpark is het een onregelmatige broedvogel. Ze vliegen net als een specht met golfbewegingen.

Teun van Dijk

Schoonmaakactie Rembrandtpark 18 maart van 11 tot 13 uur

Rembrandtpark Schoon

Schoonmaakactie 18 maart van 11 tot 13 uur

Start: Bouwspeelplaats Het Landje met koffie en koek.
Initiatiefnemer: Jorien Röling

Doen jullie mee met de voorjaarsschoonmaak in het Rembrandtpark op zaterdag 18 maart?

We verzamelen bij Bouwspeelplaats Het Landje om 11 uur en versterkt met koffie, thee en koek gaan we aan de slag. De gemeente verzorgt prikstokken, ringen en zakken. Ze steunen ook door volle zakken onderweg op te halen. Ook organisaties rond het Rembrandtpark doen mee met de actie. Het wordt een cadeau voor ons jarige park dat dit jaar 50 jaar bestaat.

Omdat er nog niet veel groen is, is dit het ideale moment om al die troep uit de bermen te halen. Er liggen veel blikjes. Het statiegeld op blik gaat per 1 april 2023 in. Hopelijk wordt dat nog een cadeau voor het park en gaat dat veel afval schelen in de toekomst.

Doe mee. Mocht je iets extra’s willen doen of een leuk idee hebben, mail me dan: rembrandtparkschoon@gmail.com.