Campagne ‘Red ons Groen’

Beste parkvrienden,

Misschien is het u bekend dat er al jaren gestreden wordt om de (biologische) Lutkemeerpolder te behoeden voor bebouwing. Ik ben één van de betrokkenen. 

De komende 1,5 maand maanden zullen doorslaggevend zijn. Alle rechtszaken verloren we, maar de rechter heeft wel bevolen nog eens te kijken of de bestemming ‘bedrijven’ niet toch terug moet naar ‘agrarisch’. Ergens in maart zal daar naar verwachting over gestemd worden. Dat is dus de laatste kans het groene gebied vlakbij Osdorp te redden. 

Dit kan alleen lukken als héél véél Amsterdammers meedoen met het steunen van het plan ‘Voedselpark’, dat geheel uitgewerkt is en door ons aangedragen als groen alternatief voor het bedrijventerrein, waar o.a. een gigantisch distributiecentrum zal verrijzen. 

Aangezien we verwachten dat leden van parkverenigingen een echt ‘groen hart’ hebben, vragen we u dan ook mee te helpen deze informatie bij hen te doen landen.

Op deze veilige link kun u klikken voor meer informatie en om mee te doen: https://voedselparkamsterdam.email-provider.eu/web/09ifafkc0v/fx3ls3gr1h/atswpeevbk/cte7iuwrxu

Alvast enorm veel dank, ook namens alle mensen van Red ons Groen!

Hartelijke groet, Eva de Rijk 

Vrienden van het Rembrandtpark

Plant van de maand: de Winterakoniet

Eerst even voorstellen

Ik ben Bertien Besteman. Ik ben ecoloog en werk voor mijn adviesbureau b&d Natuuradvies.

Rond 2006 mochten we voor Stadsdeel Slotervaart de natuur in het Rembrandtpark monitoren. Eén monitoringsonderdeel was: de planten.

In ongeveer 2008 kwam ik in aanraking met de Vereniging Vrienden van het Rembrandtpark en ik kreeg goed contact met Teun van Dijk, die mij geregeld onderzoeksgegevens verstrekte, en antwoord gaf op mijn vragen over vogels en vogelmonitoring.

Tot 2018 vroeg het stadsdeel, inmiddels Nieuw-West, ons af en toe onderzoek te doen of het park te inspecteren, wat ik met diverse collega’s deed. Mijn kennis over het park is dus misschien wat gedateerd, maar de planten die ik zal beschrijven zijn dat natuurlijk niet.

Winterakoniet

Nu zelfs in West-Nederland de temperatuur rond het vriespunt ligt, kan ik niet anders dan een plant kiezen die hoort bij de winter. Winterakoniet kan al in december bloeien, met de gele bloempjes boven een groene kraag. Die kraag bestaat eigenlijk uit drie, ingesneden, bladeren. De bloemen ontspruiten aan een knolvormige wortelstok. Er is niet altijd een bloem, er kan ook enkel een handvormig ingesneden blad verschijnen. Hier op de foto zijn de bloempjes gesloten tegen de regen, maar bij droger weer kun je in de zestallige bloemkroonbladen met veel meeldraden kijken. Hiervoor moet je wel door de knieën, de winterakoniet wordt namelijk niet hoger dan enkele centimeters.

De soort behoort tot de ranonkelfamilie en groeit op beschaduwde plaatsen op voedselrijke grond. Hij zorgt dat hij voldoende licht krijgt door te groeien en bloeien voordat er te veel schaduw komt, doordat de bomen boven hem bladeren krijgen.

De soort in het Rembrandtpark is in 1992 ingezaaid aan de kant van de Nachtwachtlaan en Staalmeesterslaan. Het is mooi om te zien dat er nu verspreid door het park een populatie groeit van duizenden planten. In 2010 vonden wij de soort op 8 plaatsen.

Winterakoniet komt oorspronkelijk uit Midden- en Zuidoost-Europa, en is lang geleden ingevoerd om de zogenaamde stinzen (middeleeuwse stenen woontoren in Friesland en Groningen) mee te verfraaien. Het is dus een echte stinzenplant.

Wat is een stinzenplant? De volgende plant van de maand zal er óók een zijn, er is dan ongetwijfeld ruimte om dat te beschrijven.

Meer groeiruimte voor een gezonder Rembrandtpark

Graag delen we onderstaand bericht van de gemeente Amsterdam over het Rembrandtpark.

Begin februari starten we met de werkzaamheden om bomen en beplanting in het Rembrandtpark meer groeiruimte, licht en voedingsstoffen te geven.

Waarom dit nodig is

Het Rembrandtpark is verdeeld in bosjes. De bosjes zijn nog geen 50 jaar oud. Bij de aanleg zijn veel bomen op een klein oppervlakte geplant. Dit is gedaan om snel een groen park te krijgen. Op dit moment vormen de bomen een dicht bladerdak, waardoor te weinig licht valt op de bodem. Hierdoor kunnen jonge bomen en de kruiden- en struikenlaag op de bodem zich slecht ontwikkelen. Deze zijn van belang voor insecten, vogels en kleine zoogdieren.

Wat we gaan doen

Voor elk bosje bepalen we welke bomen we kunnen en willen behouden. Dit zijn vaak soorten die oud kunnen worden, zoals de eik of de beuk. We verwijderen de bomen die de groei van deze bomen in de weg zitten. We letten er hierbij op dat we zo weinig mogelijk bomen verwijderen per bosje. We halen alleen bomen weg, waar dit echt nodig is. We verwerken het hout dat vrijkomt als schuilplaats voor dieren en voedsel voor beplanting. Zo ontstaat een gesloten kringloop in het park.

Uitvoering en planning

Elk jaar dunnen we ongeveer een kwart van de bosjes. Dit gebeurt meestal tussen november en april, wanneer bomen geen nieuwe bladeren aanmaken. En we de natuur het minste verstoren. Na 4 jaar zijn alle bosjes aan de beurt gekomen en begint de cyclus opnieuw. Begin februari starten we met het eerste tijdvak. We verwachten eind februari klaar te zijn.

Contact

Heeft u nog vragen of opmerkingen? Neem dan contact op met Monique Stolp via, M.stolp@amsterdam.nl

Nieuwjaarsgroet Vrienden Rembrandtpark

Het bestuur van de Vereniging Vrienden van het Rembrandtpark wenst u een fijne jaarwisseling en een gelukkig en gezond 2024!

Uitnodiging rondleiding dunnen Rembrandtpark

De gemeente Amsterdam nodigt u graag uit voor een rondleiding door het Rembrandtpark. Tijdens deze rondleiding zal de gemeente Amsterdam uitleggen waarom ze gaan dunnen in het park en hoe ze te werk gaan. ‘Dunnen’ is een proces waarbij een aantal bomen verdwijnen om blijvende bomen meer groeiruimte te geven. Op die manier kunnen bomen zich volwaardig ontwikkelen en wordt gewerkt aan meer variatie en duurzame bosontwikkeling.

De rondleiding zal woensdag 20 december plaatsvinden om 13.30 uur. Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden door een mail te sturen naar renovatierembrandtpark@amsterdam.nl. Aanmelden kan tot en met maandag 18 december.

Wat:                         Rondleiding dunnen

Wanneer:               Woensdag 20 december 13.30 uur (duur rondleiding +- 1 uur)

Waar:                       Rembrandtpark (startlocatie wordt nog bekend gemaakt)

Nieuwsbrief VVR najaar 2023

Rembrandtpark 50 jaar

Op 9 september vierde het Rembrandtpark zijn 50-jarig jubileum. We combineerden dit heugelijke feit met het jaarlijkse Rembrandtparkfestival, en het was een groot succes. Er waren informatiestandjes, kraampjes met particuliere verkoop, er waren allerlei activiteiten voor kinderen, lekker eten, en er was een podium met live-optredens.

Dit jaar was er niet gekozen voor het grote evenemententerrein, maar voor de schaduwrijkere locatie tegenover de lange banken. Dit was gezien de hitte een uitstekende plek, maar ook was het een hele gezellige plek. We wilden het festival nadrukkelijk een andere sfeer geven dan de gebruikelijke festivals die plaatsvinden in het park, en dat is wat ons betreft gelukt!

Het koppel dat het festival voorheen altijd organiseerde Alain Klein en Dick Glastra van Loon, is ermee gestopt, maar dankzij de inzet van Bedel Bayrak en Suze de Lang van Stichting Samenwonen Samenleven heeft het feest toch doorgang kunnen vinden.

Stormschade

Bij de hevige storm Poly in juli, zijn de grote oude wilgen tegenover het voormalige Ringparkgebouw zwaar beschadigd. Een stuk of zes bomen zijn daar verwijderd omdat ze ingescheurd waren en niet meer te redden.

Ook op een aantal andere plekken zijn bomen omgewaaid of beschadigd. Bij het afzagen heeft een groenwerker één stam bewerkt door er een vogelhuisje van te maken; als het goed is, mag dit beeldhouwwerkje blijven.

Rembo

Het beeld Rembo (‘de groene man’) is helaas nog altijd niet gerepareerd, maar er wordt wel aan gewerkt.

Kinderboerderij en schooltuinen

In het kader van de renovatie van het Rembrandtpark is er door de gemeente een voorlopig ontwerp gemaakt voor de gebouwen en inrichting van de nieuwe kinderboerderij en schooltuinen. Tijdens het Rembrandtparkfestival was dit ontwerp te zien bij de stand van de gemeente.

Referendum Hoofdgroenstructuur

Enige tijd geleden is er commotie ontstaan m.b.t. de nieuwe Hoofdgroenstructuur (HGS), het document (beleidskader) waarin de gemeente beschrijft welke hoeveelheid groen en natuur er in en rond de stad geborgd wordt voor een gezond leefklimaat. Op 10 januari werd er door zo’n beetje alle groene organisaties van Amsterdam en omgeving ingesproken bij de raadsvergadering ruimtelijke ordening, omdat er in de tekst een wijziging was aangebracht die het mogelijk maakt dat er in de toekomst tóch groen opgeofferd wordt voor b.v. woningbouw. Ook de VVR maakt zich hier zorgen over en éen van onze bestuursleden woonde de inspraakavond bij.

Een aantal betrokken burgers heeft daarna de koppen bij elkaar gestoken en is begonnen een referendum mogelijk te maken, zodat groen in de toekomst beter beschermd wordt. De eerste horde is genomen; er zijn meer dan de nodige 10.000 handtekeningen opgehaald voor een echt referendum. De datum van het referendum is vastgesteld op 6 juni 2024. Lees hier het artikel in het Parool van 23-3-23: https://rhgs.nl/a/Natuur-delft-altijd-het-onderspit

Gerard Molewijk overleden

Droevig nieuws is dat ons medebestuurslid Gerard Molewijk op 3 september geheel onverwachts is overleden. Er is een gat geslagen in ons bestuur, en we missen hem enorm.

Nadat hij jaren actief  betrokken was in de Belangengroep Rembrandtpark, werd hij stadsdeelraadslid voor de lokale partij Slotervaart Leefbare Tuinstad (SLT). Toen de drie westelijke stadsdelen werden samengevoegd tot Nieuw-West, ging de SLT op in Burgers Nieuw-West ’81. Gerard steunde met zijn politieke partij jarenlang de VVR in haar strijd tegen de aanleg van een weg door het park. Nadat de stadsdeelraden waren omgezet in stadsdeelcommissies verliet Gerard de politieke arena. Hij trad toe tot het VVR-bestuur en zette zich met nog meer scherpte en kennis dan voorheen in voor het behoud van ons mooie park; hij wist immers hoe de hazen lopen op bestuurlijk niveau. Hij heeft veel betekend voor ons; was vriendelijk, betrokken en actief. We wensen zijn vrienden en familieleden het allerbeste bij het verwerken van dit verlies.

Vacature bestuurslid

Door het wegvallen van Gerard is er nu een vacature ontstaan. Voelt u zich ook betrokken bij het park en wilt u eens kijken of bestuurslid zijn van de VVR iets voor u is, meld u dan bij ons: info@rembrandtpark.nl. Bellen kan ook: 020-6141492 (Teun van Dijk). Dat kan ook als u er iets voor voelt maar er nog vragen over heeft.

Officieel kan een nieuw bestuurslid pas door de leden benoemd worden op de eerstvolgende Algemene Ledenvergadering, in juni 2024. Maar tot die tijd zou u alvast kunnen meedraaien met de bestuursvergaderingen, om een beeld te krijgen van het bestuurswerk.

Netwerkgroep Rembrandtpark verwelkomt graag nieuwe deelnemers!

Het park zit momenteel in een renovatietraject, dat over meerdere jaren is uitgesmeerd. Men heeft er voor gekozen om in kleine stappen het gehele park te renoveren, maar de gebruikers van het park daarmee zo weinig mogelijk ongemakken te bezorgen.

Een aantal zaken is inmiddels al zichtbaar ter hand genomen: een inhaalslag met dunning van het boombestand / nieuwe aanplant, en zoveel mogelijk materiaal in het park behouden. Zo zijn takkenrillen opgezet, die kleine zoogdieren en zangvogels meer mogelijkheden in het park bieden. Gekapte boomstammen zijn op de parkbodem achtergelaten om schimmels en kleinere dieren kansen te bieden het natuurlijke afbraakproces in het park zichtbaar te maken en daarmee de biodiversiteit te versterken, zodat meer soorten in het park een plek kunnen krijgen.

Alle bruggen met glaspanelen zijn volledig gerenoveerd. De bebouwing op het Landje is gerenoveerd / vernieuwd. De entree vanaf de Jan Evertsenstraat is geheel vernieuwd. Het water rond de schooltuin en het Landje is onlangs gebaggerd.

Er staat echter nog veel meer te gebeuren, misschien heeft u er op de kraam van de gemeente bij de viering van het 50 jarig bestaan van het park op 9 sept. j.l. ook al iets van bekeken. Er is een groep van betrokken bewoners bij het park, die regelmatig met de betrokkenen vanuit de gemeente bij elkaar komt, doorgaans op ’t Landje. Hier worden de laatste werkzaamheden en onder handen komende werkzaamheden besproken, waarbij de inbreng van de bewoners van grote waarde blijkt. Door allerlei omstandigheden zijn er wat deelnemers aan dit overleg uit beeld verdwenen (o.a. verhuizing, werktijden), waardoor we best weer wat versterking kunnen gebruiken.

U wordt niet overlopen met vergaderingen, doorgaans 3 overleggen in een jaar, dus het kost niet heel veel van uw vrije tijd.

U steekt er zelf ook heel veel van op, en weet uit de eerste hand wat er op korte termijn in en met het park gaat gebeuren. Als u nu denkt, nou dat lijkt me leuk, interessant en uitdagend om er mee aan de slag te gaan, geef dat dan via een e-mailtje met uw contactgegevens te kennen aan de voorzitter van de Vrienden van het Rembrandtpark, Teun van Dijk via tr.vandijk@planet.nl  of een telefoontje via 020-6 14 14 92.

Hopelijk kunnen we u verwelkomen op het eerstvolgende overleg, waarvan u dan tijdig in kennis wordt gesteld.                                                                                                                      

Teun van Dijk

Vogel van de maand: de bosuil

Net als de ransuil is de bosuil een onregelmatige broedvogel in het Rembrandtpark. Ook deze uil heeft een prachtige schutkleur, zodat hij als hij stilzit helemaal wegvalt in zijn omgeving. Het verenkleed is een mengeling van bruin en crème, met diverse lengtestreepjes. Ook deze uil heeft beide ogen naar voren gericht, zodat hij in het schaarse nachtlicht zich goed op zijn prooi kan richten. Die prooi speurt hij grotendeels op het gehoor op.

Terwijl de ransuil een kop met zg. ‘oor’pluimen heeft, toont deze uil een bolronde kop, met boven de snavel een donkere baan, die helemaal naar achteren loopt.

Door de speciale verenstructuur met veel donzige randen kan ook deze uil vrijwel geluidloos vliegen en zo zijn prooi verrassen.

De bosuil is een standvogel, dus hij blijft het hele jaar in ons land. Al in januari begint het mannetje met de baltsroep. Het is een duidelijk geluid in de stille avond- en nachturen. Hij wordt vaak gebruikt in detective-series, bij griezelige momenten in de nacht. In de vrije natuur roept deze uil alleen in de broedperiode.

Zoals zijn naam al aangeeft, is deze uilensoort echt gebonden aan bomen. Net als de ransuil broedt hij graag in oude ekster- en kraaiennesten, maar ze accepteren ook speciale uilennestkasten.

De uil gaat al broeden voordat het legsel voltallig is, dat betekent dat de jongen niet op dezelfde dag uit het ei kruipen. Als er te weinig voedsel is worden de jongste vogels vaak opgegeten door hun oudere broer of zus. Zo regelt de natuur dat niet alle jongen zullen verhongeren als de ouders niet voldoende voedsel kunnen aanbrengen.

Met de bosuil gaat het in ons land beter dan met de ransuil. Wel toont de populatie schommelingen van jaar tot jaar. Dat heeft meestal een relatie met de hoeveelheid beschikbare muizen, en dat hangt vaak weer samen met de weersomstandigheden, en daardoor het voedsel voor die muizen. Uit ringonderzoek is gebleken dat een bosuil ca. 22 jaar oud kan worden.

Het voedsel van deze uil bestaat uit kleine zoogdieren, kikkers en padden, grote dauwpieren, grote kevers en vogels tot het formaat van een duif. Wat een uil precies op zijn menu heeft staan, kunnen we herleiden uit de uitgespuugde braakballen.

Teun van Dijk

Vogel van de maand: de ransuil

De ransuil is een onregelmatige broedvogel in het Rembrandtpark. Doordat de meeste uilen voornamelijk in de nachtelijke uren actief zijn, vallen zij sowieso al weinig op. In het begin van het jaar worden vooral mensen die hun hond uitlaten vaak op uilen geattendeerd door hun opvallende roep, die doordat het dan rustiger op straat is, toch al verder reikt dan dat overdag het geval zou zijn.

Ondanks zijn verborgen levenswijze is het wellicht interessant om iets meer te weten te komen over deze bijzondere parkvogel. Helaas werkt het verenkleed van deze uil niet mee om aandacht te trekken. Deze uil heeft een prachtige schutkleur, waardoor hij naast een boomstam bijna op een uitstulpende tak lijkt in plaats van op een vogel.

Hoewel uilen doorgaans overdag slapen, verloopt die slaap toch anders dan bij ons mensen.

Ze verzinken niet in zo’n diepe slaap als wij kennen. Uilen reageren zodoende wel op afwijkende geluiden, en doordat ze hun kop bijna 180 graden kunnen draaien, hoeven ze hun zitplaats niet te verlaten om meer van een mogelijk gevaar in de nabijheid te kunnen opmerken. Dus zo heeft een uil ons meestal wel in de gaten, maar wij hem niet.

Uilen hebben  bijzondere veren. Met name in de vleugels, waardoor hun vliegbewegingen nauwelijks geluid voortbrengen, en ze zodoende hun prooi wel aan het geluid in de duisternis kunnen detecteren. Hun oren zijn niet de twee pluimen op de kop, dat zijn gewoon kopversieringen. De oren zitten onder de veren verborgen, vlak achter de ogen.

 Het bijzondere aan uillenogen is dat ze beide recht vooruit kijken, in tegenstelling tot andere vogels, die juist op opzij kijken ingericht zijn.

Ransuilen eten vooral kleine zoogdieren, zoals allerlei soorten muizen, mollen en jonge ratten. Daarnaast eten ze ook een enkele kleine vogel, en grote insecten. Wat uilen precies eten kunnen we herleiden door de zogenaamde braakballen uit te pluizen. Ze eten hun prooien in het geheel op, maar de onverteerbare delen zoals haren, veren, botjes en het pantser van insecten, worden in een braakbal uitgespuugd. Die kun je dan vinden onder de boom waar een uil in slaapt.

Ransuilen gebruiken veelal een oud ekster- of kraaiennest als basis voor hun nest, waaraan ze dan het e.e.a. toevoegen. Gelukkig zijn eksters thans beschermde vogels, want vóór die tijd schoten jagers in het voorjaar nogal eens een schot hagel door een eksternest, ongeacht of daar op dat moment ook echt een ekster (of een ransuil) gebruik van maakte.

Helaas neemt het aantal ransuilen -net als de kleine zangvogels- in ons land de laatste decennia elk jaar verder af. Dat wordt vooral veroorzaakt door de moderne landbouw, waarbij bosschages worden opgeruimd en muizen en insecten worden bestreden, waardoor prooidieren schaars worden.

Teun van Dijk

Vogel van de maand: de slechtvalk

De slechtvalk voelt zich vooral  thuis op hoge bouwsels. Deze roofvogel heeft zich in 1926 voor het eerst als broedvogel in Nederland gevestigd, op het eiland Schiermonnikoog. Hij was wel jaarlijks in ons land te zien, maar dan als wintergast uit Scandinavië. Vervolgens ging hij ook op Rottum broeden.

Vanaf 1973 is het hier een jaarlijkse broedvogel. In 2007 waren er in ons land al 40 paar. Ze nestelden voornamelijk op elektriciteitscentrales, waar ze gebruik maakten van de hoge schoorstenen. In Amsterdam verscheen het eerste nest op de Hemwegcentrale. Inmiddels broeden er in Amsterdam nu ongeveer 6 paar. Daarnaast zijn er ook niet broedende paren aanwezig, zoals op de Mondriaantoren bij het Amstelstation, het Rieker Business Park, en het Science Park in de Watergraafsmeer.

In het Rembrandtpark overwinterden slechtvalken regelmatig op het Ringparkgebouw, waarbij de belettering op de kopgevel hun favoriete plek was. Op zeker moment verscheen er een paar met een jong. Dat jong bleef op het Ringparkgebouw achter toen in het voorjaar zijn ouders weer naar hun broedgebied terugkeerden. Vervolgens kreeg deze vogel een partner, maar door de plannen voor de renovatie van het gebouw kon er geen nestgelegenheid gemaakt worden voor die valken, zoals elders gebeurd is. Daardoor zijn ze de laatste jaren o.a. in de torens van het Rijksmuseum gaan broeden.

De valken vertoeven wel regelmatig op de groene daken van het UWV-gebouw aan de Delflandlaan, en op andere hoge torens in de nabijheid van het Rembrandtpark.

Het favoriete voedsel van de slechtvalk is de stadsduif. Om zo’n duif te grijpen stort de valk zich van grote hoogte uit de lucht op de vogel, die door de klap veelal meteen zijn nek breekt. Daar dankt deze valk ook zijn naam aan. Slechten betekent neerhalen/slopen. Denk aan een gebouw slechten. Ook halsbandparkieten staan op de menukaart van de valk.

Inmiddels hebben zich langs het hele snelwegtracé van de A10, met veel hoge gebouwen, paren slechtvalken gevestigd -met een jachtgebied van 2 à 3 km. Of het inmiddels opgetopte Ringparkgebouw aantrekkingskracht voor die valken heeft, zullen we moeten afwachten, maar de geplande bouw van nog twee bijgebouwen in die hoek van het park, zal in de nabije toekomst voor de valken daar in elk geval teveel verstoring geven om er te gaan broeden.

De slechtvalk heeft een donkergrijze kop, met doorlopende wangstrepen. De borst en buik zijn fijn dwarsgestreept, net als de onderzijde van de vleugels, die bovenop samen met de rugpartij dezelfde kleur vertonen als de kop van de vogel. Slechtvalken hebben spitse vleugels, waarmee ze enorme snelheden kunnen bereiken.

Teun van Dijk