Rembrandtparkfestival op zondag 2 oktober van 12 tot 18 uur

Op zondagmiddag 2 oktober 2022 van 12 tot 18 uur vindt het Rembrandtparkfestival weer plaats. Dit buurtfestival met live muziek, vlooienmarkt, kinderateliers, poëzie, theater, wereldkeuken, arts en crafts, drankjes, hapjes en meer, is gratis toegankelijk. Welkom allen, we hopen op goed weer.

De Vereniging Vrienden van het Rembrandtpark zal ook aanwezig zijn met een kraam.

Vogel van de maand: de grauwe gans

De grauwe gans heeft een opvallende oranje snavel, en eveneens oranje poten. Behalve zijn witte achterwerk is deze gans verder geheel lichtbruin gekleurd. Borst en buik zijn ’t lichtst gekleurd. Vooral de wat grotere veren hebben alle witte randjes, uitgezonderd de grote en kleine slagpennen van de vleugels. De veren krijgen hierdoor een schubbige uitstraling.

De grauwe gans is geen broedvogel in het park, maar is er wel regelmatig te zien. Tot 1935 was deze ganzensoort broedvogel in ons land. Door de aanleg van de Flevopolders keerde de grauwe gans in 1963 weer terug als broedvogel in Nederland. Door de uitgestrektheid, geringe verstoring en voedselaanbod in dit nieuwe stukje Nederland  kreeg deze gans een nieuwe kans.

Omdat gras en groen riet de grootste voedselbron vormen, zijn veel boeren niet blij met het bezoek van ganzen aan hun percelen. In de vrije natuur zorgen ze er juist voor dat waterrijke gebieden niet totaal gaan dichtgroeien tot moerasbossen. In de herfst komen er duizenden soortgenoten uit noordoostelijker Europa naar ons land om hier te overwinteren. Ganzen leven in paren, en na de broedtijd sluiten ganzenfamilies zich aaneen tot grote groepen.

Na het broedseizoen zoeken de grauwe ganzen grote rustige gebieden op waar ze kunnen ruinen. In die periode kunnen ze zes weken niet vliegen, doordat hun slagpennen kort na elkaar allemaal uitvallen. Ze kunnen zich dan bij gevaar alleen zwemmend in veiligheid proberen te brengen. Door grote groepen te vormen, zijn er altijd voldoende vogels die bijtijds gevaar opmerken, en dan meteen alarmeren door luidkeels te gaan gakken.

Zo nu en dan zijn er grauwe ganzen met een grote gekleurde halsband met daarop een code te zien. Door deze afleesbare code kunnen individuele ganzen tijdens hun leven gevolgd worden, en komen we meer te weten over waar deze ganzen zich gedurende welke tijd ophouden. Via www.geese.org kunt u zo’n waarneming doorgeven.

De witte ganzen zijn de gedomesticeerde nazaten van de grauwe gans. Deze vogels werden vooral gehouden voor de veren en het vlees. Doordat ganzen veelal gakken als ze mensen in de gaten krijgen, werden ze bij boerderijen vaak benut als waarschuwers van de bewoners, als mensen hun erf betraden.

Teun van Dijk

Bomenkap in het Rembrandtpark

In het Rembrandtpark naast de voetgangersbrug met de gele leuningen, die het park met de Corantijnstraat verbindt, staat een grote iep die besmet is met de iepenziekte. Deze boom is met rood-witte linten gemarkeerd. Doordat aangetaste bomen de ziekte ook via de wortels doorgeven aan aangrenzende bomen, zullen ook 10 zaailingen (kleinere iepen) naast deze iep binnenkort verwijderd worden.

Voorts heeft er een groot onderzoek plaatsgevonden m.b.t. de gezondheid van andere bomen in Amsterdam. Uit dit onderzoek is gebleken dat in het Rembrandtpark momenteel 78 bomen een slechte vitaliteit vertonen. Los van de bovengenoemde iepen, zullen ook deze 78 bomen het veld moeten ruimen. Deze bomen zullen worden vervangen door nieuwe bomen, veelal van dezelfde soort als de boom die op die plek wordt gekapt.

De te kappen bomen staan verspreid over het gehele park. Achtenzeventig bomen is een flink aantal, maar niemand zal kunnen zeggen dat het park wordt kaalgekapt. Er zijn ook duidelijke redenen waarom deze bomen het veld moeten ruimen. Met de herplant zal het park binnen een redelijke termijn weer een gezonde aanblik bieden. Het geluid van boomzagen jaagt veel mensen schrik aan, maar we hopen met deze informatie parkbezoekers gerust te hebben kunnen stellen door aan te geven wat de redenen voor deze kap zijn en te kunnen mededelen dat de gaten in het boombestand ook weer zullen worden opgevuld.

Vogel van de maand: de knobbelzwaan

Dit keer eigenlijk geen vogel van de maand, maar een vogel van de maanden juli/augustus.

De knobbelzwaan is een grote witte vogel met een oranje snavel en daarboven een zwarte knobbel. Die knobbel heeft de vogel zijn naam bezorgd. Bij het mannetje is die knobbel wat groter dan bij het vrouwtje. Knobbelzwanen leven in paren. De jongen blijven tot einde van de winter bij hun ouders. Je kunt dan dus van een familieverband spreken.

In de winter kun je in ons land ook nog twee andere zwanensoorten; de wilde zwaan en de kleine zwaan zien. Die hebben gele snavels, dus het oranje is een duidelijk onderscheid.

De knobbelzwaan is (nog) geen broedvogel in het Rembrandtpark, maar er wel regelmatig te zien. In de wintermaanden wordt de Nederlandse populatie aangevuld met vogels uit het Oostzeegebied.

Onze broedvogels zijn afstammelingen van siervogels, die werden gehouden bij grote landhuizen en op boerenbedrijven. Daar werden ze gehouden voor de veren en de verkoop aan watervogel-liefhebbers. Toen na W.O. II het tekort aan donsveren was verholpen, werden veel knobbelzwanen losgelaten. Zo ontstond vanaf 1948 een in het wild levende en broedende populatie knobbelzwanen in ons land.  

Knobbelzwanen krijgen doorgaans vier jongen, maar 6 of 8 komt ook geregeld voor. Aan die jongen is nog iets te zien; er zijn geheel witte jongen en er zijn grijze jongen. De witte jongen zijn afstammelingen van Poolse zwanen, die vanwege hun witte dons erg in trek waren. Sommige zwanenparen zijn van gemengde afkomst, dan zie je voor een deel (West-Europese) grijze jongen en voor een deel witte jongen.

Knobbelzwanen eten vooral gras, daarnaast ook waterplanten.

Van juli tot en met september verzamelen de knobbelzwanen zich op ruilocaties met groot water, zoals het Noordzeekanaal en de zijhavens, de randmeren van het IJsselmeer en de Zeeuwse meren.

Zwanen verliezen in de ruiperiode binnen enkele dagen al hun slagpennen, waardoor ze dan dus niet kunnen vliegen. Voordat de nieuwe veren voldoende zijn uitgegroeid, zijn er dan al weer zes weken verstreken. Dat is dus voor die zwanen een gevaarlijke periode, want ze kunnen alleen door zwemmen aan gevaar proberen te ontkomen. Ook ganzen en eenden kennen zo’n ruiproces met het verlies van alle vliegveren.

Momenteel is in het park te zien dat wilde eenden daar een andere oplossing voor hebben gevonden. De felgekleurde mannetjes eenden ruien eerst al die mooi gekleurde veren voor bruine veren, zoals de vrouwtjes die hebben. Zo lijkt het nu of er in het park alleen maar vrouwtjes eenden rondzwemmen, maar het zijn vaak verkleurde mannetjes eenden. Dat kun je alleen nog aan hun snavelkleur zien. Mannetjes hebben een geel/groene snavel en vrouwtjes eenden een oranje/bruine snavel. In dat bruine verenpak kunnen ze zich dan in de oevervegetatie goed onzichtbaar maken als er gevaar dreigt.

Teun van Dijk

Herinnering uitnodiging Algemene Ledenvergadering: woensdag 15 juni om 20.00 uur

Beste leden,

Hierbij nodigt het bestuur van de VVR u uit voor de jaarlijkse ledenvergadering.

Datum: woensdag 15 juni 2022
Aanvang: 20.00 uur, zaal open om 19.30 uur (lezen notulen en jaarverslag)
Plaats: Ru Paré community, Chris Lebeaustraat 4, in Amsterdam.

Let op, dit is direct naast het August Allebéplein.  Dit voormalige Ru Paré-schoolgebouw kunt u het beste betreden via het schoolplein, waar u een grote buitentrap ziet. Die loopt u op om binnen te komen.

Op de vergadering bespreken we graag de gebruikelijke zaken die de vereniging betreffen, zoals bijvoorbeeld het jaarverslag en het financiële overzicht van 2021 en voorts de actuele onderwerpen, zoals  de ontwikkelingen rondom de Stadsboerderij, het Ringparkgebouw en de broedvogels. Graag horen we op de ALV uw mening.

Erik Swierstra zal een presentatie verzorgen rond de ontwikkeling van het parkgebied van tuinderijen naar het Rembrandtpark, zoals het vanaf 1971 werd ontwikkeld.

U kunt zich aanmelden voor de Algemene Ledenvergadering, of vragen stellen, via info@rembrandtpark.org of telefonisch op nummer 020-6141492.

We stellen uw aanmelding via bovenstaande gegevens erg op prijs.
Overigens is de ledenvergadering alleen toegankelijk voor leden.

Agenda
1. Opening, vaststelling van de agenda en mededelingen.

2. Goedkeuring notulen ALV 2021 en bespreking  jaarverslag 2021.

3. Financieel jaarverslag 2021, de begroting 2022, het verslag van de kascontrolecommissie en de samenstelling van de nieuwe kascontrolecommissie.

4. Herverkiezing Eva de Rijk, Ineke Dijk en Gerard Molewijk

5. Actuele ontwikkelingen, zoals Stadsboerderij en Ringparkgebouw.

6. Beeldpresentatie van het parkgebied vóór de aanleg van het Rembrandtpark.

7. Rondvraag en sluiting.

NB: Gezien de kosten sturen we geen acceptgiro’s meer voor de contributie.  Als u nog niet betaald heeft voor dit jaar wordt u vriendelijk verzocht zelf een overschrijving te maken naar bankrekening NL24INGB0004842992. t.n.v. Ver. Vrienden Rembrandtpark.

U kunt ook zelf uw bank een machtiging geven om jaarlijks de contributie van € 5,- of meer over te maken naar onze bankrekening, dan heeft u er geen omkijken naar.

Wilt u op de hoogte blijven van actuele zaken m.b.t. het Rembrandtpark en de VVR, meld ons dan uw e-mailadres via info@rembrandtpark.org   U krijgt dan in de toekomst automatisch bericht als er een nieuwsbrief is geplaatst.

Graag tot ziens op woensdag 15 juni!

Met vriendelijke groeten,
het bestuur van Vereniging Vrienden van het Rembrandtpark.
P/a Tutein Noltheniusstr. 3 hs, 1065EZ  Amsterdam
Telefoon: 020-6 14 14 92
E-mail: info@rembrandtpark.org

Vogel van de maand: de fitis

In een eerdere vogel van de maand kwam de tjiftjaf voor het voetlicht. Een soort die al vroeg uit het zuiden in ons land terugkeert. Niet lang daarna komen ook de fitissen weer terug. Die hebben dan een reis van zo’n 11.000 km achter de rug, vanuit tropisch Afrika. Een respectabele reis voor een vogeltje van 8 gram!

Uiterlijk lijkt de fitis heel erg op de tjiftjaf, alleen de geelgroene tinten zijn typisch van een fitis. De onderzijde is vuilwit met een gelige tint. Over de kop loopt boven het oog een lichte baan. De bovenzijde is grauwbruin met olijf-geelgroene tint. Het is een beweeglijk vogeltje van 11 cm lang. Hij zingt vaak onder het foerageren. De zang lijkt helemaal niet op die van de tjiftjaf (die in feite net als de koekoek, steeds zijn eigen naam roept). Het liedje van de fitis is echt melodieus en doet denken aan een naar de grond dwarrelend herfstblad op een mooie rustige herfstdag.

Terwijl de tjiftjaf zich vaak ophoudt in en rond grote bomen,  heeft de fitis een voorkeur voor jonge bomen en struiken. De grootste kans een fitis in het Rembrandtpark aan te treffen is dan ook rond de schooltuin of bij de voormalige heemtuin, gelegen tussen de twee bruggen bij de kinderboerderij.

De fitis is een echte insecteneter en dat is ook de reden voor zijn verre reis naar tropisch Afrika, want anders zou hij ’s winters in ons land verhongeren. Fitissen nestelen tussen de kruiden onder de bomen. Daar bouwen ze een mooi bolvormig nest, waar het vrouwtje 6-7 eitjes in legt. Die worden twee weken bebroed door het vrouwtje. Als de jongen 12 – 16 dagen oud zijn, vliegen ze uit. Fitissen broeden maar één keer per jaar.

Na de broedtijd volgt de rui, waarna de vogel met een geheel nieuw verenpak aan de grote reis naar Afrika kan beginnen.

Teun van Dijk

Uitnodiging Algemene Ledenvergadering: woensdag 15 juni om 20.00 uur

Beste leden,

Hierbij nodigt het bestuur van de VVR u uit voor de jaarlijkse ledenvergadering.

Datum: woensdag 15 juni 2022
Aanvang: 20.00 uur, zaal open om 19.30 uur (lezen notulen en jaarverslag)
Plaats: Ru Paré community, Chris Lebeaustraat 4, in Amsterdam.

Let op, dit is direct naast het August Allebéplein.  Dit voormalige Ru Paré-schoolgebouw kunt u het beste betreden via het schoolplein, waar u een grote buitentrap ziet. Die loopt u op om binnen te komen.

Op de vergadering bespreken we graag de gebruikelijke zaken die de vereniging betreffen, zoals bijvoorbeeld het jaarverslag en het financiële overzicht van 2021 en voorts de actuele onderwerpen, zoals  de ontwikkelingen rondom de Stadsboerderij, het Ringparkgebouw en de broedvogels. Graag horen we op de ALV uw mening.

Erik Swierstra zal een presentatie verzorgen rond de ontwikkeling van het parkgebied van tuinderijen naar het Rembrandtpark, zoals het vanaf 1971 werd ontwikkeld.

U kunt zich aanmelden voor de Algemene Ledenvergadering, of vragen stellen, via info@rembrandtpark.org of telefonisch op nummer 020-6141492.

We stellen uw aanmelding via bovenstaande gegevens erg op prijs.
Overigens is de ledenvergadering alleen toegankelijk voor leden.

Agenda
1. Opening, vaststelling van de agenda en mededelingen.

2. Goedkeuring notulen ALV 2021 en bespreking  jaarverslag 2021.

3. Financieel jaarverslag 2021, de begroting 2022, het verslag van de kascontrolecommissie en de samenstelling van de nieuwe kascontrolecommissie.

4. Herverkiezing Eva de Rijk, Ineke Dijk en Gerard Molewijk

5. Actuele ontwikkelingen, zoals Stadsboerderij en Ringparkgebouw.

6. Beeldpresentatie van het parkgebied vóór de aanleg van het Rembrandtpark.

7. Rondvraag en sluiting.

NB: Gezien de kosten sturen we geen acceptgiro’s meer voor de contributie.  Als u nog niet betaald heeft voor dit jaar wordt u vriendelijk verzocht zelf een overschrijving te maken naar bankrekening NL24INGB0004842992. t.n.v. Ver. Vrienden Rembrandtpark.

U kunt ook zelf uw bank een machtiging geven om jaarlijks de contributie van € 5,- of meer over te maken naar onze bankrekening, dan heeft u er geen omkijken naar.

Wilt u op de hoogte blijven van actuele zaken m.b.t. het Rembrandtpark en de VVR, meld ons dan uw e-mailadres via info@rembrandtpark.org   U krijgt dan in de toekomst automatisch bericht als er een nieuwsbrief is geplaatst.

Graag tot ziens op woensdag 15 juni!

Met vriendelijke groeten,
het bestuur van Vereniging Vrienden van het Rembrandtpark.
P/a Tutein Noltheniusstr. 3 hs, 1065EZ  Amsterdam
Telefoon: 020-6 14 14 92
E-mail: info@rembrandtpark.org

Vogel van de maand: de kleine mantelmeeuw

In de winterperiode werden al twee meeuwensoorten besproken. Nu het voorjaar is aangebroken zijn er in het Rembrandtpark ook vaak kleine mantelmeeuwen te zien; op de grasvelden of vliegend boven de waterlopen. In de winterperiode verblijven de kleine mantelmeeuwen langs de kust van Spanje, Portugal en Afrika. Het is een echte trekvogel, die begin maart weer terugkeert.

De vogel dankt zijn naam aan de kleur van zijn vleugels, die zijn bij sommige antracietkleurig en van andere echt zwart. De rest van het lijf is wit en de snavel en poten zijn opvallend geel.

Net als de eerder besproken zilvermeeuw, hebben kleine mantelmeeuwen de eerste drie jaren van hun leven een bruinachtig verenkleed en een donkere snavel. In het vierde jaar krijgen ze hun volwassen uiterlijk. De jongen hebben hetzelfde formaat als de zilvermeeuw en zijn bijna niet van elkaar te onderscheiden.

Het waren echte kustvogels, maar voedselgebrek deed vogels steeds meer de steden nabij de kust opzoeken. Door het sluiten van vuilnisbelten, overbevissing en het verbod bijvangst overboord te zetten, konden de kleine mantelmeeuwen in de periode dat de jongen in de kolonie wat groter werden en zodoende ook om meer voedsel gingen vragen, niet meer voldoende voedsel aanvoeren en trad massale sterfte op. Aanvankelijk pendelden veel van deze meeuwen tussen Texel en Amsterdam op en neer, maar de laatste jaren zijn ze steeds meer op platte daken in het havengebied gaan nestelen.

Daar zijn de wilde eenden en meerkoeten niet blij mee, want die grote meeuwen zien hun pullen als een gemakkelijk snackje. Zeker als die meeuwen samen op strooptocht gaan, kan moedereend of -koet daar weinig tegen beginnen en zien we zo’n pul zijn laatste luchtreis maken. De afname van wilde eenden is deels ook debet aan deze grote meeuwensoorten.

De kleine mantelmeeuw is pas sinds 1926 broedvogel in Nederland, tot 1977 in klein aantal, daarna nam de populatie enorm toe. Ze broeden in kolonies vanaf begin mei. Ze leggen drie eieren, die 26 dagen moeten worden bebroed. Ze hebben één broedsel per jaar.

Teun van Dijk

Vogel van de maand: de halsbandparkiet

In Amsterdam zijn we inmiddels bijna een halve eeuw vertrouwd met vrij rondvliegende halsbandparkieten. Het eerste broedgeval in Amsterdam werd in 1977 in het Vondelpark vastgesteld. Daar zorgde Klaziena Tigchlaar er dagelijks voor dat ‘de halsbandjes’  niet van honger zouden omkomen; weer of geen weer, ze maakte er haar rondje en ging zelfs nooit op vakantie.

Het eerste Nederlandse broedpaar werd in 1968 in Den Haag gesignaleerd. In 1975 volgde Rotterdam.

Op de foto is de zwarte halsband, waaraan de vogel zijn naam dankt, duidelijk zichtbaar, maar dat is niet altijd het geval; bij het vrouwtje is de halsband  veel fletser. Verder is de vogel allerlei tinten groen gekleurd, met een roze-rode snavel.

De halsbandparkieten komen uit Azië en Afrika. Onze vogels zijn afstammelingen van kooivogels, die afkomstig waren uit India en Pakistan, waar deze vogels aan de voet van de Himalaya leven. Daardoor wordt het ook begrijpelijker dat deze tropisch ogende vogels hier zelfs serieuze winters overleven.

Het zijn echt sociale vogels en het liefst trekken ze er overdag in groepjes op uit, om voedsel te zoeken. De contactgeluiden die ze maken dienen er dan ook vooral toe om de groep bijeen te houden. Dit kennen we ook van huismussen en meeuwen, die hetzelfde gedrag vertonen. Alleen in de broedtijd zonderen paartjes zich af en zoeken ze een geschikte boomholte of oud spechtennest om hun eieren in te leggen. Als holenbroeder zit je beschut en zulke vogels beginnen veelal al vroeg in het jaar met broeden.

Als een boom zich leent om meerdere halsbandparkietennesten te herbergen, zien we vaak ook meerdere paartjes in dezelfde boom nestelen. Ze zijn dus ook in de broedtijd heel verdraagzaam ten opzichte van soortgenoten.

Buiten de broedtijd slapen de halsbandparkieten gezamenlijk, veelal in grote bomen dichtbij een breed water. In Amsterdam zijn er zo’n vijftien slaapplaatsen. Die zijn niet allemaal tegelijk in gebruik; de vogels wisselen in de loop van het jaar geregeld van slaapplek.

Die slaapplaatsen bieden ook de mogelijkheid om de hele stadspopulatie halsbandparkieten te tellen. Tot 2014 werden ze elk jaar in een weekend halverwege januari gelijktijdig geteld door een flink aantal tellers. Vanaf drie kwartier voor de duisternis, komen de parkieten in groepen aangevlogen op de slaapplek. Door die invliegende groepjes te tellen, weet je hoeveel vogels er uiteindelijk in de slaapbomen zitten.

Als alle vogels zijn binnengevlogen, blijft het nog ruim een kwartier heel lawaaierig en dan wordt het opeens doodstil.

Vaak slapen er in de buurt van die halsbandparkieten ook kauwen. Ze slapen niet echt in dezelfde bomen, want ze verdragen elkaar niet, maar wel in de buurt van elkaar, langs dezelfde waterpartij. De halsbandparkieten uit het Rembrandtpark slapen vaak langs de Slotervaart en de locaties strekken zich uit van de sluis in de Slotervaart bij de A10, tot de brug van het Christoffel Plantijnpad.

In de winter van 2021/22 heeft men weer een landelijke telling van de halsbandparkieten georganiseerd. Er bleken toen zo’n 4500 halsbandjes in Amsterdam te vertoeven. Een deel van de Amsterdamse populatie heeft zich nu in Aalsmeer en Kudelstaart gevestigd. Daar gingen ze voorheen al foerageren, maar om te slapen kwamen ze weer terug naar Amsterdam. Nu hebben ze daar ook hun eigen slaapplaatsen gekozen.  In Leiden van kleurringen voorziene halsbandparkieten werden nu gezien in Rotterdam, Haarlem en Gouda. De Nederlandse populatie beperkt zich tot nu toe tot de Randstad.

Het voedsel van de halsbandparkiet bestaat uit zaden, bladknoppen en vruchten. Uit de jaarlijkse broedvogeltellingen in het Rembrandtpark blijkt niet dat de halsbandparkieten de spechten in het park in de weg zitten; de spechtenpopulatie blijft daar heel stabiel, ondanks de langzame toename van de halsbandparkieten.

Teun van Dijk

Paddenpoelen

Het voorjaar is aangebroken. Zodra de temperatuur voldoende is opgelopen, ontwaken de amfibieën uit hun winterslaap. Ze trekken dan naar visloze ondiepe watertjes, waar ze hun eieren kunnen afzetten.

Daartoe zijn in het Rembrandtpark op verzoek van de Vereniging Vrienden van het Rembrandtpark indertijd een paar paddenpoelen aangelegd; bij de Postjeskade en nabij de Montessorischool. Die paddenpoelen bieden niet alleen plek aan amfibieën, maar ook aan bijzondere (water)planten.

De paddenpoelen verdragen geen honden, want die vertroebelen het water en daarmee stopt de ontwikkeling van waterplanten, zoals algen en micro-organismen zoals watervlooien. Die zijn beide noodzakelijk om de amfibielarven te doen uitgroeien tot kikker, pad of salamander. Help a.u.b. mee aan meer kansen voor amfibieën in het park, en laat honden elders van het water genieten. Of attendeer bij het zien van een hond in de paddenpoel zijn baasje op het doel van die paddenpoel, en de schade die een hond dan veroorzaakt. Alvast bedankt!