Chronologisch overzicht strijd tegen weg Rembrandtpark

 

Overzicht strijd tegen weg Rembrandtpark

VVR, augustus 2006

1. Verkeersweg

* december 2001: Het plan voor de afslag van de Lelylaan in het Rembrandtpark wordt in door de stadsdeelraad Slotervaart goedgekeurd als onderdeel van Vernieuwingsplan Lelylaan cq Raamwerk Lelylaan. De afslag, ten behoeve van de nieuwbouw op het aangrenzende Andreasterrein, zou moeten worden aangelegd in de zuidzoom van het park, direct langs de Ruigtewei bij het Schildpaddeneiland. Dit is het meest natuurlijke en bij bewoners geliefde deel.

Als reden voor de weg werd o.a. gemeld dat Oud Zuid afsluiting van de bestaande ontsluiting via de Th. De Bockbrug wenste.

Op 28 februari 2002 wordt het Vernieuwingsplan goedgekeurd door de gemeenteraad, zij het niet bij haar volle bewustzijn (zie verderop).

Het Rembrandtpark heeft sinds 1996 beschermde status als onderdeel van de Hoofdgroenstructuur.

* mei 2004: In de omliggende stadsdelen komt het plan, bijna drie jaar na de bestuurlijke vasstelling, in de openbaarheid als bewoners een kapvergunning voor 900 bomen in het park en op het Andreasterrein in de bus krijgen. Het plan voor de weg komt voor iedereen als een complete verrassing.

Archiefonderzoek wijst naderhand uit dat de afslag vóór en tijdens de plan-inspraakfase in 2001 stelselmatig uit de openbaarheid is gehouden. Alleen een kleine groep deelnemers aan het ‘Open Planproces’ wist er destijds van. In het aangrenzende stadsdeel De Baarsjes, dat zelf verder geen parken heeft, was het plan noch bij bewoners noch bij stadsdeelbestuur bekend. Daardoor heeft de inspraak niet gefunctioneerd.

* juni 2004: Na de bekendwording van de plannen in mei 2004 barst een storm van bewonersprotest los. Dit resulteert, na oprichting van de Vereniging Vrienden van het Rembrandtpark, in drieduizend protesthandtekeningen plus 36 bezwaarschriften. De bezwaarmakers krijgen te horen dat zij ‘te laat’ zijn: ‘Iedereen heeft zijn zegje kunnen doen’.

De VVR ontwikkelt een boomsparend alternatief voor het hele Andreasplan en protesteert naderhand bij de rechter en de Raad van State vergeefs tegen de bomenkap.

(Toelichting: kapvergunningen zijn juridisch losgekoppeld van planologische goedkleuring van plannen, waardoor de VVR in deze zaak kansloos was. Naderhand zou blijken dat de kapvergunning wat betreft de weg inderdaad voorbarig was verleend. Maar toen waren de bomen al gekapt.)

* november 2004 – februari 2005: Het plan voor de afslag blijkt nooit te zijn getoetst aan de regels van de Hoofdgroenstructuur.

In de beslissende periode is ‘de weg’ nl. niet gemeld aan de gemeenteraad. Zij kreeg in februari 2002 bij de behandeling van Vernieuwingsplan Lelylaan te lezen dat het ging om een weg ‘langs het park’.

Hij gaat uiteraard dóór het park, en is niet inpasbaar in de Hoofdgroenstructuur omdat hij de groenfunctie van het park niet ondersteunt. Voor een dergelijke ingreep moest (vóór het ingaan van de scherpere regels van het Aanvullend Toetsingskader op 5 juni 2002) door de gemeenteraad zelf worden getoetst of er voldoende ‘zwaarwegende redenen’ waren. Deze toetsing is dus niet verricht, doordat de raad niet op de hoogte was gesteld.

In februari 2005 werd deze procedurefout, die naar voren was gebracht door de VVR, openlijk erkend door alle partijen behalve de PvdA. Een motie tegen de weg haalde bijna alsnog een meerderheid. Dit werd voorkomen door Duco Stadig. (Hij kreeg het CDA om met de toezegging dat zou worden nagegaan of de schade voor het park beperkt kon worden. Conclusie: negatief.)

In de latere vrijstellingsprocedure in 2005 had het plan feitelijk alsnog moeten worden getoetst volgens de strenge procedures van het Aanvullend Toetsingskader. Dat is echter niet gebeurd. De Technische Adviescommissie Hoofdgroenstructuur heeft wel een advies uitgebracht maar is verzocht om zowel de verkeersweg als de daarvan afgeleide bouwweg te aanvaarden als ‘voldongen feit’. Dat de TAC met de inbreuk op het park niet gelukkig is, is in het advies goed merkbaar.

* maart 2005: Kap van 600 bomen op het Andreasterrein en 240 bomen in het Rembrandtpark. Hiermee wordt de natuurlijke afscherming naar de Lelylaan en de A10 opgebroken, zodat nu het park over het fietspad heen direct aansluit op de Lelylaan.

Via een omkering van de kapplanning worden de bomen in het park gekapt op 9 maart, dezelfde dag dat een raadsmeerderheid in Slotervaart gaat twijfelen aan de wenselijkheid van de weg. Een aantal raadsleden blijkt zich slecht geïnformeerd te hebben gevoeld, doordat de weg minder ingrijpend is voorgesteld (‘tracé van het fietspad’) dan hij uiteindelijk wordt.
De raad geeft alsnog opdracht tot een onafhankelijk verkeersonderzoek naar de noodzaak van de weg. Er is een parksparend verkeersmodel ontwikkeld door het Milieucentrum Amsterdam, samen met de VVR en Verkeersgroep Westelijke Tuinsteden.

* mei 2005: Uit het onafhankelijk verkeersonderzoek, uitgevoerd door de Dienst Infrastructuur Verkeer en Vervoer, blijkt dat de afslag verkeerskundig onnodig is. Er zal voor tweederde sluipverkeer rijden. Daarnaast zal de afslag mogelijk extra congestie op de Lelylaan veroorzaken.

De conclusies van het onderzoek zijn vlak voor publicatie gefraudeerd om de indruk te wekken dat de weg wel nodig is. De meerderheid in de stadsdeelraad legt ze daarom terzijde. De fraude is nooit ontkend maar ook nooit opgehelderd.

* juni 2005: Op grond van het verkeersonderzoek brengt de Amsterdamse Raad voor de Stadsontwikkeling een negatief aanlegadvies uit. In haar advies (opgesteld op verzoek van de deelraad) constateert de ARS dat de weg niet voldoet aan het gemeentelijk toetsingskader Hoofdgroenstructuur. Ze wijst daarbij ook op het voortgaande ‘proces van sluipende, en daardoor veelal onderschatte erosie van het groen in de stad’. Omdat dit een onomkeerbaar proces is, moet er extra voorzichtig met het stedelijke groen worden omgesprongen, aldus het ARS-advies, dat constateert dat er in dit geval ‘onvoldoende reden is om deze inbreuk op de Hoofdgroenstructuur te rechtvaardigen’.

* 8 juni 2005: Een meerderheid van de stadsdeelraad Slotervaart keert zich tegen de afslag. Echter, omdat ondanks alle protesten inmiddels een contract is afgesloten met projectontwikkelaar Proper Stok, komt het CDA met een compromisvoorstel: het besluit zal pas genomen worden als 75% van de Andreaswoningen bewoond is, zodat de mening van het merendeel van de toekomstige Andreasbewoners kan worden meegenomen.

De CDA-motie wordt aangenomen door een ruime raadsmeerderheid (16-5).

* 13 juli 2005: het stadsdeelbestuur maakt in een dramatisch verlopen vergadering duidelijk dat zij de motie niet wil uitvoeren: het DB dreigt met collectief aftreden als de deelraad voet bij stuk houdt.

Stadsdeelvoorzitter Henk Goettsch houdt de deelraad ten overstaan van een volle zaal woedende buurtbewoners voor dat de weg wordt geëist door het nieuwe hotel dat op het Andreasterrein komt. Het zou gaan om een zakenhotel, waarvan de zakencliëntèle vanaf Schiphol de weg niet kan vinden als de route niet via het park gaat. (Dit leidt tot cynische koppen op de voorpagina’s van lokale kranten.)

Voor deze druk zwicht de raad, behalve Groen-Links, D66 en fractie-Hermans.

Op de achtergrond speelt Duco Stadig, die heeft gedreigd met ingrijpen. Bovendien dreigt Proper Stok na overleg met de projectleider Lelylaan met hoge claims, o.a. omdat met de weg in het park de huizenprijzen zouden kunnen worden opgeschroefd naar het niveau van Oud Zuid.

De claims zijn nooit onderbouwd. Bovendien blijkt uit een analyse van de juridische afdeling OGA van de Centrale Stad dat het stadsdeel niet juridisch gebonden is aan het contract: er is een uitsluitingsclausule in opgenomen die ruimte biedt om zich terug te trekken. (Dat is overigens logisch want de wettelijke inspraak in het kader van de vrijstellingsprocedure was en is nog niet van start gegaan, deze zou anders inhoudsloos zijn geweest.)

Wat betreft het hotelverhaal: dit wordt in december 2005 ontkracht als de Ruimtelijke Onderbouwing Andreas Ensemble verschijnt. Uit dit document blijkt dat het geen zakenhotel, maar grotendeels een toeristenhotel wordt, waarvoor het stadsdeel zelf ‘de verkeersaantrekkende werking’ wil beperken’. (!) Men gaat ervanuit dat toeristen met openbaar vervoer reizen en daarom krijgt het hotel maar 60 parkeerplaatsen.Zo wil het stadsdeel ook het milieu sparen!

Het DB heeft ook op deze door ons aan de kaak gestelde leugens over het hotel nooit gereageerd. Pogingen tot direct contact met het hotel zijn tot nu toe op niets uitgelopen.

Wel heeft stadsdeelvoorzitter Henk Goettsch op 13 juli 2005 in het Amsterdams Stadsblad ruiterlijk toe gegeven dat ‘die weg er nú niet zou zijn gekomen’.

* November 2005: De Vereniging Vrienden Rembrandtpark houdt de aanleg van de verkeersweg annex bouwweg alsnog tegen door het aanspannen van een kort geding, bekostigd via een succesvolle donatieactie. Hoewel het stadsdeel hierover misleidende informatie naar buiten brengt, wordt de VVR in de bezwaarprocedure officieel in het gelijk gesteld. Het vrijstellingsbesluit wordt wat betreft de aanleg van de bouw- en verkeersweg op 6 december 2005 door het DB ingetrokken.

Met instemming van de VVR wordt wel het afgegraven zand van de nieuwe waterloop in het park (afvoer van het Andreasterrein) tijdelijk neergelegd op de inmiddels kaalgekapte plek.

* April 2006: in het programaccoord tussen Groen-Links en PvdA Slotervaart wordt vastgelegd dat ‘in overleg met de ontwikkelaars, de centrale stad en andere contractpartners wordt bepaald of aanpassingen in de ontsluiting van het Andreasterrein wenselijk zijn’. Volgens de toelichting van portefeuillehouder Tino Pattipilohy (Groen-Links) houdt deze frase in dat het Dagelijks Bestuur ‘de verplichting op zich heeft genomen om zich in te spannen om het besluit terug te draaien.’

Over deze interpretatie bestaat momenteel veel onduidelijkheid (Zie eind).

2. De bouwweg

* Op 24 mei jl. heeft het nieuwe stadsdeelbestuur alsnog besloten tot aanleg van een bouwweg in het park, op ongeveer dezelfde plek als de verkeersweg zou komen.

In de oorspronkelijke plannen was de bouwweg een afgeleide van de verkeersweg – o.a. om het zetten van het baanlichaam te bevorderen. Na het intrekken van het vrijstellingsbesluit in november, is de bouwweg door het vorige DB procedureel afgesplitst, en is een art. 17 procedure voor een ‘tijdelijke’ vrijstelling in werking gezet. Deze is voor bewoners moeilijk aan te vechten.

Het uiteindelijk besluit moest worden genomen door het nieuwe DB. Begin mei deed de VVR, in de hoop op een goede start, een oproep aan hen om de zaak in rustiger vaarwater te brengen, en de bouwweg vooralsnog niet aan te leggen. Het DB heeft daarop niet gereageerd.

Na het aanlegbesluit van 24 mei heeft de VVR samen met Milieucentrum Amsterdam een kort geding aangespannen, dat inmiddels is verloren. De rechter is in haar opvallend eenzijdig vonnis op veel bezwaren niet ingegaan.

VVR en Milieucentrum hebben inmiddels hoger beroep aangetekend.

* Voor de bouwweg zijn in de loop der tijd veel verschillende argumenten aangevoerd, die stuk voor stuk niet blijken te kloppen. Het zou gaan om een aan- en afvoerroute, die nodig is om te voorkomen dat de verwachte grote hoeveelheid vrachtverkeer voor de nieuwbouw op het Andreasterrein de woonbuurt Oud Zuid zou belasten.

In werkelijkheid vervult de bouwweg alleen een afvoerfunctie. De afvoer vanaf het Andreasterrein is echter vrijwel voltooid: niet door Oud Zuid maar via de bestaande route langs de Derkinderenstraat in Slotervaart. Duizenden vrachtauto’s hebben langs deze route het afgelopen jaar zonder enig probleem 40.000 ton sloop- en metselpuin en 800 gekapte bomen afgevoerd. Ook het argument dat het bouwverkeer hier zal leiden tot stagnatie, houdt geen stand, zoals wordt aangetoond door een verkeersrapport van de TU Delft.

Voor de bouwweg bestaat simpelweg geen enkel argument. Behalve voor parkbezoekers, loslopende honden in vrij levende dieren, zal hij ook gevaar opleveren voor de fietsende kleine kinderen van de naburige Montessorischool.

* De verwachte omvang van het bouwverkeer blijkt bovendien verrassend mee te vallen. Uit berekeningen van het IBA blijkt dat het slechts gaat om gemiddeld vijf vrachtwagens per dag. Uitgaand van dit aantal, vijf lege vrachtwagens per dag dus, kan naar ons idee niet in alle ernst worden volgehouden dat hiervoor de belangen van park en bewoners vijf jaar lang moeten worden geschaad.

Heel vreemd is ook dat, volgens Slotervaart, enerzijds de wettelijk verplichte luchtkwaliteitstoets voor de bouwweg niet hoeft te worden verricht omdat het aantal van vijf vrachtwagens daarvoor te laag is, maar anderzijds datzelfde aantal op de huidige afvoerroute wel zou leiden tot ‘onaanvaardbare toename van de verkeersdruk’.

Overigens zijn de cijfers van het IBA ons inziens ongeloofwaardig. Uit ambtelijke stukken van het stadsdeel zelf blijkt dat het gaat om veel hogere aantallen: 80 tot 100 vrachtauto’s per dag, tijdens pieken (bv betonstort) oplopend tot enkele honderden. Deze aantallen werden bij de genoemde discussie in de gemeenteraad gepresenteerd om haar te overtuigen van het nut van de weg. Dergelijke aantallen, die voor een groot project als het Andreas Ensemble veel geloofwaardiger zijn, vereisen wel een luchtkwaliteitstoets.

De rechter heeft echter niet gereageerd op deze onverklaarbare discrepantie.

* Wij gaan samen met het Milieucentrum nu in hoger beroep, maar kunnen niet meer voorkomen dat de bouwweg wordt aangelegd.

Bij ons en vele anderen leeft het vermoeden dat de echte motivatie voor de bouwweg ligt in de wens om de definitieve verkeersweg gerealiseerd te krijgen. Hij vormt daar een fysieke opmaat voor – zoals ook blijkt uit het oorspronkelijke plan om het baanlichaam alvast extra breed aan te leggen met het oog op de permanente verkeersweg. In de bouwwegaanvraag staat verder letterlijk: ‘Volgens de huidige planning zal eind 2007 een definitieve op-/afrit voor alle verkeer worden aangelegd. Middels de realisatie daarvan gaat de bouwweg op dat moment over in een definitieve weg.’

Met andere woorden, ‘van bomen naar Steltonplaten naar definitief asfalt’, lijkt de stapsgewijze route te moeten worden die niet in één keer kon worden afgelegd.

* Overigens hebben wij met deze rechtszaak wel bereikt dat het talud de bouwweg versmald wordt aangelegd, dus niet breder dan strikt noodzakelijk. De impact op het park is daardoor verkleind.

* Tenslotte

Het verzet en de verontwaardiging onder bewoners is nog steeds massaal en vrijwel unaniem. Dat blijkt ook uit de altijd volle publieke tribunes in raadszaal en rechtbank (in totaal 15 x), en uit de succesvolle juridische donatieacties van de VVR. De aantasting van de Ruigtewei, door het openhakken van de bomenbuffer, doet bewoners pijn. De impact van de geplande weg wordt naar veler gevoel door het stadsdeel gebagatelliseerd, o.a. door getallen als ‘slechts 0,25 procent van het park’. Feitelijk zal het hele zuidelijk parkdeel worden aangetast, en in belangrijke mate natuur- en belevingswaarde verliezen.

In de media zijn inmiddels meer dan 130 artikelen en vele radio- en tv-items gewijd aan de kwestie en bijna elke week verschijnen er nieuwe publicaties. Momenteel wordt een documentaire over de zaak gemaakt door Dialoog TV.

Politiek is er inmiddels een nieuwe opening, vanuit het programaccoord Slotervaart. Echter de gang van zaken rond de bouwweg roept de vraag op of deze opening zowel vanuit de PvdA als vanuit de nieuwe Groen-Links portefeuillehouder Tino Pattipilohy serieus bedoeld is.

Het is goed dat deze opening bereikt is. Maar om resultaat te bereiken zal naar ons idee hard en gezamenlijk moeten worden geknokt.

Gelukkig leven ook in de gemeenteraad en naburige deelraden Oud Zuid en De Baarsjes zorgen over wat er gebeurt. In de Baarsjes – dat als parkloos stadsdeel volledig van het Rembrandtpark afhankelijk is – is door Groen-Links in juni een steunmotie ingediend. In Oud Zuid is de Groen-Linksfractie in juli met een persbericht naar buiten getreden: zij wil dat het bestuur met Slotervaart in gesprek treedt over de weg. Op gemeentelijk niveau is wethouder Marijke Vos inmiddels met de zaak bezig, vanuit haar huidige bestuurlijke verantwoordelijkheid voor de Hoofdgroenstructuur.
Wij bewoners zijn met zijn allen vastberaden om het park te beschermen.

De wijze waarop de besluitvorming zich tot nu toe heeft voltrokken is naar onze mening samen te vatten als onbehoorlijk bestuur. Het DB wil het zuidelijk deel van dit park opofferen aan commerciële belangen van een projectontwikkelaar, en is daarbij op onaanvaardbare wijze te werk gegaan.

Wij willen één van de mooiste stukjes natuur in Amsterdam niet op deze manier laten vernielen

Wij zullen, samen met onze vele leden en sympathisanten, alles blijven doen wat binnen ons vermogen ligt om ons park te behoeden voor ‘de Weg van leugens en misleiding’.

augustus 2006

Vereniging Vrienden van het Rembrandtpark

No comments yet.

Leave a comment