Plant van de maand: de Winterakoniet

Eerst even voorstellen

Ik ben Bertien Besteman. Ik ben ecoloog en werk voor mijn adviesbureau b&d Natuuradvies.

Rond 2006 mochten we voor Stadsdeel Slotervaart de natuur in het Rembrandtpark monitoren. Eén monitoringsonderdeel was: de planten.

In ongeveer 2008 kwam ik in aanraking met de Vereniging Vrienden van het Rembrandtpark en ik kreeg goed contact met Teun van Dijk, die mij geregeld onderzoeksgegevens verstrekte, en antwoord gaf op mijn vragen over vogels en vogelmonitoring.

Tot 2018 vroeg het stadsdeel, inmiddels Nieuw-West, ons af en toe onderzoek te doen of het park te inspecteren, wat ik met diverse collega’s deed. Mijn kennis over het park is dus misschien wat gedateerd, maar de planten die ik zal beschrijven zijn dat natuurlijk niet.

Winterakoniet

Nu zelfs in West-Nederland de temperatuur rond het vriespunt ligt, kan ik niet anders dan een plant kiezen die hoort bij de winter. Winterakoniet kan al in december bloeien, met de gele bloempjes boven een groene kraag. Die kraag bestaat eigenlijk uit drie, ingesneden, bladeren. De bloemen ontspruiten aan een knolvormige wortelstok. Er is niet altijd een bloem, er kan ook enkel een handvormig ingesneden blad verschijnen. Hier op de foto zijn de bloempjes gesloten tegen de regen, maar bij droger weer kun je in de zestallige bloemkroonbladen met veel meeldraden kijken. Hiervoor moet je wel door de knieën, de winterakoniet wordt namelijk niet hoger dan enkele centimeters.

De soort behoort tot de ranonkelfamilie en groeit op beschaduwde plaatsen op voedselrijke grond. Hij zorgt dat hij voldoende licht krijgt door te groeien en bloeien voordat er te veel schaduw komt, doordat de bomen boven hem bladeren krijgen.

De soort in het Rembrandtpark is in 1992 ingezaaid aan de kant van de Nachtwachtlaan en Staalmeesterslaan. Het is mooi om te zien dat er nu verspreid door het park een populatie groeit van duizenden planten. In 2010 vonden wij de soort op 8 plaatsen.

Winterakoniet komt oorspronkelijk uit Midden- en Zuidoost-Europa, en is lang geleden ingevoerd om de zogenaamde stinzen (middeleeuwse stenen woontoren in Friesland en Groningen) mee te verfraaien. Het is dus een echte stinzenplant.

Wat is een stinzenplant? De volgende plant van de maand zal er óók een zijn, er is dan ongetwijfeld ruimte om dat te beschrijven.