Vogel van de maand: de heggenmus

De heggenmus is geen familie van de huismus, maar is direct verwant aan het roodborstje. Dat is op de foto duidelijk zichtbaar aan de snavel. Huismussen hebben een brede, dikke snavel om zaden te kraken, maar de heggenmus heeft een spitse dunne snavel, omdat hij daarmee goed insecten uit spleten kan peuteren. Zijn hoofdvoedsel bestaat uit insecten, spinnen en bodemdiertjes, daarnaast eet hij ook bessen en zaden in de periode dat ander voedsel schaars is.

De heggenmus is het jaar rond aanwezig. Zodoende is hij al nog voor de lente aanbreekt te horen. Op mooie februaridagen is het één van de eerste luid zingende zangvogels. Het liedje lijkt wat op de winterkoning (trouwens ook een directe naaste verwant). Bij de zang gaat de vogel vaak op een wat hogere plek in een struik zitten, duidelijk zichtbaar, want hij wil aan soortgenoten laten blijken dat dit territorium al bezet is en dat vrouwtjes welkom zijn. Zijn naam heeft hij te danken aan het feit dat zijn verenkleed erg lijkt op dat van het vrouwtje van de huismus. Daar zijn mannetjes en vrouwtjes duidelijk te onderscheiden, maar bij de heggenmus zien mannetje en vrouwtje er hetzelfde uit. Het is geen echte bosvogel, maar een vogel van half open terreinen met struikgewas. Dus tuinen en parken daar voelt deze vogel zich prima thuis.

Zijn voedsel vindt hij vooral op of nabij de bodem, vandaar dat je de heggenmus vaak scharrelend tussen de dorre bladeren aantreft. In de tuin vind je hem vaker onder, dan op de voederplank. Vanwege zijn opvallende zang werd de heggenmus vroeger bastaardnachtegaal genoemd. Dat opvallende zit hem dan niet in een bijzondere zang, maar in het feit dat hij al zo vroeg zingt. In de periode dat de echte trekvogels terugkeren, doet de heggenmus er veelal het zwijgen toe, want dan hebben de ouders het veel te druk met het aanslepen van voedsel voor de groeiende jongen die onverzadigbaar lijken. Veelal brengen heggenmussen twee broedsels per jaar groot.

In Nederland is de heggenmus geen trekvogel, maar soortgenoten uit noordelijker landen trekken vanwege de winteromstandigheden daar wel naar het zuiden, tot zuid Frankrijk aan toe. Heggenmussen zie je nooit in groepjes.

Teun van Dijk