Vogel van de maand: de kokmeeuw

In deze tijd van het jaar wordt het park druk bezocht door kokmeeuwen. Bij meeuwen denken we doorgaans meteen aan de zee, maar de kokmeeuw is geen uitgesproken zeemeeuw. Hij is meer verbonden met zoet water.

De kokmeeuw kent twee jaarverenkleden: in de winter heeft hij achter zijn oog een soort koptelefoontje, en in de broedtijd heeft de kokmeeuw een chocoladekleurige kop met net achter het oog een opvallend wit boogje, waardoor dat oog nog sprekender naar voren komt.

De vleugels zijn blauwgrijs. De grote slagpennen hebben een zwarte punt en een zwarte rand langs het witte veld – goed te zien op de foto met uitgeslagen vleugels. De poten en snavel zijn rood. Tussen de tenen zitten, net als bij eenden, zwemvliezen. Vanaf de tweede helft van januari begint de chocolade koptekening door te breken. Niet bij alle meeuwen tegelijk, zodat je in februari meeuwen in verschillende stadia van kop-rui kunt zien.

Kokmeeuwen zijn heel sociale vogels. Ze broeden en slapen gezamenlijk in grote groepen en ook voedsel zoeken doen ze vaak in een groep. Zo zijn ze vaak achter tractoren te zien als de boer aan het ploegen slaat; dan komen allerlei eetbare bodemorganismen tevoorschijn.

In het park eten de kokmeeuwen ook regenwormen. Ze hebben een bijzondere techniek om die te bemachtigen. Je kunt ze dan zien tenentrappelen, daarmee suggereren ze voor de worm dat er een mol in aantocht is. Veel wormen vluchten dan naar de oppervlakte en daar hapt de snavel van de meeuw dan meteen toe.

Door de uitbreiding van het vossenbestand zijn de kokmeeuwen op platte daken gaan broeden, want als Reintje eenmaal een kolonie op de grond heeft ontdekt, blijft hij dagelijks terugkomen om een voorraadje voedsel voor hem en zijn familieleden mee te nemen.

De meeuwen leggen drie eieren, waaruit aan eendenkuikens verwant-kleurige jongen tevoorschijn komen, die meteen het nest kunnen verlaten. Een kokmeeuw is pas in het derde levensjaar volwassen. In de twee jaren daarvoor draagt hij een overwegend bruin verenkleed, in het tweede jaar wordt dit al minder bruin en komen op het lijf de echte witte veren steeds meer tevoorschijn.

In de herfst komen veel kokmeeuwen uit Midden- en Noord-Europa naar ons land om te overwinteren. Zoals al gemeld slapen deze meeuwen  gezamenlijk. Onze parkmeeuwen overnachten doorgaans op de Sloterplas; tegen het naderen van de schemering kun je vaak groepjes meeuwen in die richting zien vliegen. Ze slapen al dobberend op het water van de Sloterplas, want net als bij eenden zijn hun veren volledig waterafstotend en dan komen die zwemvliezen tussen hun tenen ook goed te pas.

In de zomerperiode kunnen we vaak veel meeuwen boven de bebouwing en het park zien rondcirkelen; ze zijn dan op jacht naar uitgevlogen mierenvolken, die een welkome aanvulling op hun dagelijks menu vormen en een belangrijke eiwittenbron voor de meeuwen zijn.

Teun van Dijk